655. rocznica lokacji Przyrowa!

Już wkrótce 15 marca 2024 r. społeczność Przyrowa będzie obchodziła jubileusz 655 - lecia lokacji miejscowości po raz pierwszy od 155 lat w nowej rzeczywistości ponownie jako miasto. Historia powstania Przyrowa, w latach 1369 – 1869 miasta wiąże się z osobą króla Kazimierza Wielkiego. Ten ostatni król z dynastii Piastów, na półtora roku przed swoją śmiercią wydał przywilej lokacyjny na założenie nowego miasta na krańcu województwa krakowskiego przy trakcie handlowym z Krakowa do Wielkopolski, między Lelowem i Radomskiem, w miejscu zwanym Przyrów.

 

Mapa lokacji miejskich za Kazimierza Wielkiego w północnej Małopolsce

 

Lokacja miasta Przyrowa była ostatnią lokacją królewską potwierdzoną przez fakt zachowania się dokumentu fundacyjnego, który współcześnie stanowi bezcenne źródło wiedzy historycznej. Do naszych czasów zachowały się dwie kopie dokumentu przepisane po łacinie w XVI wieku. Król wydał przywilej lokacyjny na zamku w Olsztynie, w czwartek 15 marca 1369 r. W myśl przywileju nadanego według prawa średzkiego zasadźca Jakub Rechicki z Nagłowic za opłatą 20 grzywien, po 48 groszy każda został dziedzicznym wójtem Przyrowa z szerokimi uprawnieniami nad miastem i jego mieszkańcami. W uposażeniu wójt otrzymał trzy wolne od podatku łany ziemi, dwa ogrody oraz młyn. Ponadto prawo do założenia w mieście co trzeciej jatki mięsnej, kramów: szewskiego, sukienniczego i piekarniczego oraz trzecią część opłat czynszowych i sądowych.

Zasadźca po zwerbowaniu osadników wytyczył rynek o zarysie prostokąta i powierzchni 0,6 ha z ulicami wychodzącymi z narożników oraz parcele pod zabudowę, w tym dla wójta i pod budowę kościoła parafialnego.

 O powodzeniu akcji lokacyjnej przesadziły następujące czynniki: położenie przy trakcie handlowym łączącym Małopolskę z Wielkopolską, włączenie do obszaru miasta terenu wcześniej już zagospodarowanego przez wieś królewską Komorów istniejącą  nieopodal obecnego kościoła św. Mikołaja, ustanowienie parafii kościelnej św. Doroty oraz osobowość pierwszego wójta miasta Jakuba Rechickiego.

Mapa miasta Przyrowa z 1826 r.

 

Współcześnie o średniowiecznej lokacji Przyrowa przez króla, który jak uczy powiedzenie „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną” przypomina nazwa placu w Rynku, który w 2009 r. podczas obchodów 640 – lecia lokacji uchwałą Rady Gminy Przyrów nazwany został imieniem Kazimierza Wielkiego oraz pomnik na płycie Rynku ufundowany w 2019 r. Unikatową atrakcję turystyczną Rynku stanowi galeria płaskorzeźb w drewnie ze scenami historii Przyrowa autorstwa mieszkańca Przyrowa Witolda Biedronia.

W szkole w Przyrowie corocznie od 2003 r. obchodzony jest na sportowo „Dzień Lokacji Przyrowa” z tradycyjnym już Powiatowym Turniejem Piłki Nożnej Halowej na czele. Dzięki staraniom władz i aprobacie mieszkańców gminy wyrażonej w konsultacjach po odzyskaniu praw miejskich w 2024 roku Jubileuszowy XX turniej 12 marca odbędzie się już w nowej rzeczywistości, po raz pierwszy w mieście Przyrowie, 

Pierwsze obchody Dnia Lokacji Przyrowa
w nowej hali sportowej szkoły w Przyrowie w 2003 r.

 

Tekst opracował: Wiesław Stanuchiewicz

Mobilnie w stałym kontakcie z gminą

Razem możemy więcej

Tworzymy przestrzeń dla wspólnoty i aktywnego uczestnictwa w życiu Naszej placówki. Uczymy się szanować siebie nawzajem oraz wspólnie rozwiązywać pojawiające się konflikty.

W dobrym kierunku

Wierzymy w znaczącą rolę szkoły i pozytywne relacje między uczniami a nauczycielami. Aktywnie inspirujemy, stawiamy wyzwania, wspieramy uczniów i siebie nawzajem, aby pozytywnie wpływać na rozwój przyszłych pokoleń.