Patron

• 
• 

„Tylko to dzieło czegoś jest warte, z którego człowiek może się        poprawić i mądrości nauczyć”.

Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz, herbu Poraj, urodził się 24 grudnia 1798r. w Zaosiu niedaleko   Nowogródka bądź,  jak  inne  źródła  podają  w Nowogródku. Na  chrzcie  (12  II  1799)  otrzymał  imiona:  Adam  Bernard.  Pochodził z rodziny drobnoszlacheckiej. Jego ojciec, Mikołaj, był nowogródzkim adwokatem,   matka,   Barbara   z  domu    Majewska,   córką   ekonoma z Czombrowa. W 1807r. rozpoczął naukę w prowadzonej przez dominikanów powiatowej szkole w Nowogródku. Z tego okresu pochodzą pierwsze próby poetyckie. 16 maja 1812r. umiera ojciec poety; jego śmierć spowoduje pogorszenie warunków materialnych rodziny. Latem tegoż roku na Litwę wkraczają wojska Napoleona, maszerujące na Moskwę. Nowogródek gości króla westfalskiego Hieronima. Mieszkańcy uroczyście świętują rocznicę urodzin cesarza. W kilka miesięcy  później  Mickiewicz  obserwuje  odwrót resztek Wielkiej Armii. W szkole dominikanów, w której się uczył, urządzono lazaret. Adam Mickiewicz w 1815r. wyjeżdża do Wilna, gdzie wstępuje na tamtejszy uniwersytet, który wówczas stanowił ważny ośrodek kultury oświeceniowej   na   Litwie.  Studiuje   na   Wydziale   Nauk   Fizycznych i Matematycznych. Uczęszcza też na wykłady na Wydziałach: Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Równocześnie stara się o przyjęcie do działającego przy uniwersytecie Seminarium Nauczycielskiego. Ze względu na swoją sytuację materialną ubiega się też o stypendium rządowe, przyznawane kandydatom sposobiącym się do stanu nauczycielskiego. Po skończeniu studiów będzie je musiał odpracować w szkole wskazanej przez władze uczelni. Był jednym z założycieli tajnego Towarzystwa Filomatów (1817), którego celem była praca samokształceniowa i naukowa, później też działalność wychowawcza i patriotyczna wśród młodzieży uniwersyteckiej. „Tygodnik Wileński” (1818, VI, s. 254 – 256) zamieszcza na swoich łamach Zimę miejską, pierwszy drukowany wiersz Mickiewicza. W 1819r. kończy naukę, uzyskując stopień magistra. Ze studiów wyniesie dobre przygotowanie humanistyczne w zakresie filologii klasycznej, historii, teorii poezji i wymowy. Zostaje skierowany do pracy w powiatowej szkole w Kownie (1819 – 1823). W 1822r. w Wilnie ukazuje się, dedykowany przyjaciołom, pierwszy tom Poezyj (tu m.in. Ballady i romanse). Nowatorstwo zbioru spowoduje, że 1822r. zostanie uznany za datę przełomu romantycznego w Polsce. W rok później Mickiewicz wydaje drugi  tom  Poezyj, w  jego skład  weszły: Grażyna, II i IV cz.  Dziadów. W lipcu 1823r., w Wilnie, rozpoczyna się śledztwo w sprawie tajnych związków młodzieży na Litwie. W nocy z 4 na 5 listopada tegoż roku zostaje aresztowany Mickiewicz. Przebywa w więzieniu, w klasztorze bazylianów, do maja 1824 r. Skazany za „szerzenie nierozsądnego polskiego nacjonalizmu  przy pomocy nauczania”  na  pracę nauczyciela w „oddalonych od Polski guberniach” jesienią 1824r. opuszcza Litwę. Pięcioletni pobyt w Rosji odegrał ważną rolę w życiu Mickiewicza. Najpierw przebywał krótko w Petersburgu, potem w Odessie (skąd odbył w 1825r. wycieczkę na Krym, jej owocem będą Sonety krymskie). Okres od grudnia 1825r. do kwietnia 1828r. spędził w Moskwie, zatrudniony formalnie w kancelarii generała – gubernatora. W Moskwie i Petersburgu wszedł w środowisko elity intelektualnej i towarzyskiej. Zyskał sławę poety romantycznego, jego improwizacje wzbudzały w salonach powszechny zachwyt. Poznał poetów rosyjskich, m.in. Puszkina, zaprzyjaźnił się z niektórymi dekabrystami (K. Rylejew, A. Biestużew). Wiedzę, jaką zdobędzie na temat imperium rosyjskiego, despotyzmu carskiego, wykorzysta w późniejszej twórczości. W 1826r. w Moskwie publikuje Sonety, w 1828r. w Petersburgu Konrada Wallenroda. Ostatni rok pobytu w Rosji spędził w Petersburgu. Dzięki pomocy zaprzyjaźnionych    Rosjan    uzyskał    paszport   i    w   maju    1829r., na angielskim parowcu płynącym do Hamburga, opuścił Rosję. Adam Mickiewicz    podróżował   po   Europie.   W   Rzymie   doszła   go  wieść o  wybuchu   powstania  w  Warszawie.  Nie  wziął w  nim   udziału,  choć z  fałszywym   paszportem   wyruszył   do   kraju  (dotarł   do  Wielkopolski). W marcu 1832r. Mickiewicz jedzie do Drezna. Tu powstają: III cz. Dziadów (wyd. Paryż 1832), fragmenty tłumaczenia Giaura  Byrona.  W  lipcu   tego  roku  wyjeżdża  do Paryża,   w  którym  z  niewielkimi  przerwami  spędzi  resztę życia. Początkowo włączył się  w prace emigracji. Został członkiem Towarzystwa Literackiego, Towarzystwa Litwy i Ziem Ruskich, w 1833r. był redaktorem i głównym publicystą „Pielgrzyma Polskiego”. Swoje przemyślenia na temat misji Polski   i   zadań    emigracji    zawarł   w   Księgach   narodu   polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1832). W 1834r. wydaje Pana Tadeusza. Zawiedziony w nadziejach na bliski przewrót polityczny w Europie, zniechęcony „potępieńczymi swarami” emigracji, odsuwa się od życia publicznego. Przeżywa wówczas okres pogłębienia życia religijnego, czyta  mistyków:  Boehmego,  Saint-Martina.  Adam  Mickiewiczożenił  się z Celiną Szymanowską w 1834r. Mickiewicz nie miał stałych dochodów, założenie rodziny pogłębiło i tak trudną sytuację materialną (w l. 1835 – 1850 urodziło się 6 dzieci). Od listopada 1839r. wykładał literaturę łacińską w Akademii w Lozannie, lecz jesienią 1840r. przerywa działalność    wykładową,    by   objąć    katedrę    literatury   słowiańskiej w Collége de France. Wykłady paryskie cieszyły się żywym zainteresowaniem nie tylko emigracji polskiej. Wśród słuchaczy byli też m.in. Rosjanie, Włosi, Czesi, Francuzi (J. Michelet, E. Quinet, George Sand ). W  lipcu  1841r.  Mickiewicz   poznaje   Andrzeja   Towiańskiego. Po rozmowie z nim uwierzy w jego posłannictwo i przyjmie głoszone przezeń    nauki.    Niebawem    stanie    się   głównym   ich   głosicielem i przywódcą, założonego przez Towiańskiego, Koła Sprawy Bożej. Poglądy polityczne Mickiewicza, którym daje wyraz w swoich wykładach oraz propaganda towianizmu spowodują, że w maju 1844r. władze zawieszą Mickiewicza w czynnościach profesora.  W marcu 1848r. zorganizował Legion u boku Józefa Wysockiego, walczący we Włoszech do  lipca  1849r.  Cele ideowe  walki   przedstawił w Składzie zasad. Wraz z grupą emigrantów różnych narodowości zakłada w Paryżu dziennik „Trybuna Ludów”, głoszący radykalny program społeczny. Wkrótce pismo zostało zawieszone a Mickiewicz wraz z innymi Polakami,  wskutek  interwencji  ambasady   rosyjskiej,   porzuca   redakcję. W 1852r. otrzymał posadę w Bibliotece Arsenału. Po śmierci żony w 1855r. zostawia nieletnie dzieci w Paryżu    by udać się do Turcji, wesprzeć akcję organizowania legionu polskiego do walki z Rosją. Rozgoryczony politycznymi starciami, zmęczony fizycznie i psychicznie nieoczekiwanie umierał w Stambule, prawdopodobnie na cholerę. 26 listopada 1855r.  jego zwłoki  przewieziono  do   Francji  i  pochowano  na cmentarzu w Montmorency.  W 1890r. trumna Mickiewicza została przeniesiona do katedry wawelskiej w Krakowie.

Dzień Patrona Szkoły

Święto Patrona Adama Mickiewicza stało się już tradycją Szkoły Podstawowej  w Przyrowie. Tradycyjnie w każdym roku w ostatnim dniu przed świętami Bożego Narodzenia  z tej okazji odbywa się uroczysta akademia. Apel  przygotowują uczniowie pod kierunkiem nauczyciela muzyki, nauczyciela polonisty oraz wychowawców klas IV-VI. Dzień Patrona zawsze ma charakter święta szkolnego, w czasie którego młodzież prezentuje swoim kolegom dorobek poszczególnych zespołów klasowych. Występ poprzedza zawsze dłuższy okres przygotowań. Inspirację stanowi postawa  i twórczość Adama Mickiewicza. W latach 70. i 80. młodzież rozpoczynała uroczystość tradycyjnym polonezem.

Fotografia z 1976 roku.

Obchody Dnia Patrona w 1995 roku.

Fotografia z roku 2010

Stroje z epoki Mickiewicza i oryginalne dekoracje podnoszą poziom inscenizacji. Uczniowie biorący w nich udział czują się jak prawdziwi aktorzy. Odświętna atmosfera udziela się także widzom. Wszyscy, obcując z dziełami poety  (np.: „Świtezianka”, „II część Dziadów”, „Powrót taty”, „Lilie”), czują się jak członkowie jednej wielkiej rodziny.

Akademia nie mogłaby się odbyć bez zaśpiewania doskonale znanej wszystkim uczniom i absolwentom Szkoły Podstawowej „Pieśni Filaretów”  (niegdyś hymnu szkoły):

„Hej, użyjmy żywota!

 Wszak żyjem tylko raz:

 Niechaj ta czara złota

 Nie próżno wabi nas.

 Hejże, do niej wesoło!

 Niechaj obiega wkoło;

 Chwytaj i do dna chyl

 Zwiastunkę słodkich chwil. „

     Fotografia z roku 2010

Święto Patrona Szkoły wzbogacają liczne konkursy (wiedzy o patronie, plastyczny, recytatorski), których wyniki prezentowane są na apelu. Uczniowie, szczególnie klas młodszych, bardzo chętnie biorą w nich udział. Poszerzają dzięki temu swoją  wiedzę na temat życia i twórczości Patrona Szkoły – Adama Mickiewicza. Często uroczysty apel poprzedzają lekcje wychowawcze poświęcone poecie.